Zeytin Bahçesi Tesis Ederken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Seçilecek çeşitlerde öncelikle; değerlendirme amacına, bölgeye adapte durumuna, iklim şartlarına, dikkat edilmelidir.
Seçilecek çeşitlerde verimsizlik dönemi kısa olan, erken ürüne yatan, daha az alternans gösteren çeşitler tercih edilmelidir.
Çeşitlerin taç gelişme durumları önceden belirlenmeli ve tesis sırasında tozlayıcı çeşitlerinde yer verilmelidir.
Zeytinlikler tesis edilirken fidan seçiminde, fidanların homojen olmasına, fidanların sağlıklı olmasına, fidanların sertifikalı veya ismine doğru olmasına dikkat edilmelidir.

Zeytinlik tesis edilirken mesafenin belirlenmesinde;  iklim şartları, toprak yapısı, ağacın oluşturacağı taç büyüklüğü, çeşit, verilecek şekil, dikkate alınmalıdır.
Entansif tesislerde amaç birim alandan en yüksek verimi almaktır.
Eğer şartlar entansif yetiştiriciliğe uygunsa dikim aralıkları azaltılarak hektardaki ağaç sayısı artırılarak birim alandan daha fazla ürün alınır.
Küçük taç yapan çeşitlerde (Gemlik) 4×6 m – 5×5 m
Orta büyüklükte taç yapan çeşitlerde (Kilis Yağlık) 5×7 m – 6×6 m.
Büyük taç yapan çeşitlerde (Ayvalık) 6×8 m – 7×7 m olması önerilir.

Zeytin bahçelerinde kare, dikdörtgen, üçgen ve kontr (tesviye eğrilerine göre) dikim yapılmaktadır. Bu dikim şekilleri arazinin durumuna göre belirlenir.
Kare Dikim, köşeleri dik açı yapan alanlarda, küçük alanlarda uygulanır. Sıra arası ve sıra üzeri mesafeleri eşittir.
Dikdörtgen Dikim, sıra araları dar,sıra üzerleri geniş tutulur. Sıralar kuzey – güney yönünde olmasına dikkat edilir.
Üçgen Dikim, geniş ve hafif meyilli alanlarda uygulanır.  Ağaç sıraları meyilin aksi yönünde olmalıdır.

Zeytinlik tesis edilecek arazi belirlendikten sonra: fidanların dikileceği yerler işaret kazıklarıyla işaretlenir, dikim çukurlarının açılmasında 1,5 m uzunluğunda, tam ortasında ve uçlarında kertikler bulunan dikim tahtası kullanılır. Dikim tahtası ile işaretleme yapıldıktan sonra ortadaki işaret çubuğu dikim çukurunun merkezi olmak üzere 80 x 80 cm genişliğinde çukur açılır. Üst kısımdan çıkan toprak bir tarafa, alt kısımdan çıkan toprak diğer tarafa konur.

Zeytin Fidanı bakımı dikimden önce ve sonra olmak üzere ikiye ayrılır. Dikim öncesi bakım, fidanın fidanlıktan çıkışından dikime kadar olan zaman aralığındaki bakımdır. Dikim sonrası bakım fidanın dikiminden sonraki bakımdır.

Fidanlar güneşe ve toprak zemine konulmalıdır. Kesinlikle beton zemin üzerine ve gölgeye konulmamalıdır.
Fidanlar susuz bırakılmamalıdır. İklim şartlarına göre fidanın su isteği, sıklık derecesi değişkendir. Dikimden önce bölgede don olursa fidanlar sık sık sulanmalıdır.   Don toprağı sıkıştırır ve fidanın gövdesindeki suyu çeker, bundan dolayı sulama kesinlikle ihmal edilmemelidir. Fidanlar uzun zaman dikilmeden bekleyecekse aşağıdaki şekilde kanal açılır ve fidanlar bunun içine dizilir. Fidan torbalarının arasına yıllanmış hayvan gübresi ve toprak karışımı doldurulur ve sulama yapılır. Sonraki sulamalar iklim şartlarına göre ayarlanır. Fidanlar susuz bırakılırsa kuruma ve ihtiyarlaşma vuku bulur.
Dikim yapılacak arazinin ölçüsü alınır. Derin ve Geniş çukurlar açılır. Çukurun derin ve geniş olması fidanın kök gelişimini kolaylaştıracağı için tavsiye edilir. En azından çukur 1 metre çapında ve derinliğinde olmalıdır. Traktörün arkasına burgu takarak çukur açmak uygun değildir.
Çukurların dikimden 1 ay önce açılması toprağın havalanmasını, micro organizmaların çoğalmasını ve mantar bakterilerinin ölmesini sağlayacaktır.
Çukurlar açılırken 50cm’lik üst kısımdan çıkan toprakla, kalan alt kısımdan çıkan toprak birbirinden ayrılır. Üsten çıkan toprağı alta koymak fidanın gelişimi açısından büyük önem taşır.
50 cm’lik üstten çıkan toprakla yıllanmış (yanmış) hayvan gübresi (torf yada orman gübresi olabilir) 1/3 oranında (1 kürek hayvan gübresi 3 kürek tarla toprağı ) harman yapılır. Bu harmanın içine bir kahve fincanı 20-20-0 yada 15-15-15 gübresinden konur. Bu oran çukur küçük olursa yarı yarıya düşürülür.(yarım kahve fincanı gübre konur) Yapılan harman çukurun dibine konur.
Fidanın naylon torbası fidanın toprağını dağıttırmadan dikkatlice keskin bir çakıyla kesilerek çıkarılır. Fidan çukurun ortasına konur hazırlanmış olan harmandan kalan toprak fidanın etrafına dökülerek hafifçe sıkıştırılır. Fidan torbadaki toprak seviyesinden iki parmak kadar daha derine dikilir. Hazırlanmış harman yetmezse yeniden harman hazırlanır takviye edilir. Dikimden sonra 1 metre çapında su yalağı hazırlanır, kesinlikle yılın hangi ayı olursa olsun can suyu verilir.
Dikilen fidanların dibine nemini kaybetmemesi ve sulandığında kaymak bağlamaması için çürük saman konulmalıdır.
Fidan ilk dikim yılında sık sık sulanır. Bu sulamalar sırasında toprakta eksik olan mineraller ve elementler gübrelerle takviye edilir. Rast gele gübre kullanmak toprağı zehirlediği için toprak tahlil ettirilmeli ve gerekli olan gübreler kullanılmalı. Tahlil edilecek toprak yüzeyden değil 10 cm- 50 cm derinliklerinden alınmalı, eğer arazide toprak değişikliği varsa parsele bölüp ayrı ayrı toprak örnekleri alınmalıdır. Tahlili yapılan arazide zeytin dikili olduğu belirtilmelidir.
Sulamadan sonra çanaklarda oluşan kaymak tabakası kırılır ve yalaklarda gelişen yabancı otlar temizlenir.
Zeytin bahçesi derin sürülmemeli yüzeysel toprak işlemesi yapılmalıdır.
Toprak tahlili sonucu ağaç başına gübreleme hesaplanmalı ve buna göre gübreleme yapılmalıdır.

Çıkan üst toprak ile analiz sonucu verilmesi gereken gübre karıştırılarak çukurun dibine konur.
Naylon torbadaki fidan torbadan çıkarılarak fidanın gövdesi dikim tahtasının orta kertiğine yerleştirilerek kalan toprak çukura doldurularak çevresi bastırılır.
Dikim derinliği torbalı fidanın toprağı seviyesinde veya biraz daha üstünde olabilir.
Aşılı fidan dikiliyorsa aşı yerinin toprakla kapanmamasına dikkat edilmelidir.
Bu işlemler tamamlandıktan sonra; dikilen fidanın etrafına bir çanak açılarak can suyu verilmelidir.

İlk yıllar sulanamayacak olan bahçelerde bile sulama yapılmalıdır.
Fidanların bulunduğu alanlarda; su, ışık, besin kaynaklarına, ortak olan yabancı otlar temizlenerek yok edilmelidir.
Sulama sonucu çanaklarda oluşan kaymak tabakası çapalanarak kırılmalı,
Hastalık ve Zararlılardan korunmak için gerekli çalışmalar yapılmalı,
Gelişme durumuna göre 2–3 yıldan itibaren fidana şekil verilmeli.
İlk yıllarda yeşil aksamı geliştirici gübreleme yapılmalıdır.